نجات بزرگترین خودروساز تجاری کشور ایران خودرو دیزل از ورشکستگی و سودآور شدن آن در طی یک سال اخیر

1-تاثیر ناوگان حمل و نقل بر رشد اقتصادی

بخش حمل و نقل به ویژه حمل و نقل تجاری، به دلیل جایگاه ویژه ای که در اقتصاد دارد یکی از شاخص های توسعه یافتگی به شمار می آید. با توجه به اینکه پیشرفت و توسعه این بخش نقش مهمی در ایجاد تحول سایر بخش های صنعتی ، کشاورزی و تولیدی دارد امروزه بیشتر صاحب نظران عرصه اقتصادی ، رشد و توسعه همه جانبه کشورها را مشروط به توسعه حمل و نقل می دانند و آن را به عنوان محور فعالیت های اساسی و زیربنایی و لازمه تحول رشد و توسعه اقتصادی قلمداد می کنند.
سرمایه انسانی چابک و مجهز به فن آوری روز زمینه ساز رشد صنعت بیمه است

بررسی عملکرد اقتصادی کشورهایی که در چند دهه اخیر از رشد بالایی برخوردار بوده اند نشان می دهد بخش عمده ای از رشد اقتصادی مدیون بخش حمل و نقل است که در به جریان انداختن فعالیت های اقتصادی هر کشور ایفا می نماید.

امارها نشان می دهد در بخش حمل و نقل جاده ای ، فرسودگی ناوگان و عدم بازسازی زیرساخت ها، قیمت گذاری غیراقتصادی و مدیریت غیربهینه در ادوار گذشته ، منجر به روند نزولی بهره و اثر مستقیم بر کاهش رشد اقتصادی کشور شده است.

حمل‌ونقل از زیرساخت‌های اصلی توسعه در هر کشوری است و بخش مهمی از درآمدهای اقتصادی مربوط به آن است. به‌همین دلیل توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل برای افزایش منابع درآمدی برای کشورها اولویت دارد و این بخش در اقتصاد دارای اهمیت ویژه است

با این حال در شرایط فعلی سالانه بایستی بیش از 30 هزار کامیون در کشور نوسازی گردد وگرنه مشکلات ترانزیتی کشور و اثر آن ر کاهش رشد اقتصادی تشدید خواهد شد.

2-شرکت ایران خودرو دیزل

بزرگترین شرکت خودروسازی تجاری کشور، شرکتی که امروزه با نام شناخته شده “ایران خودرو دیزل “در عرصه جاده های کشور و حتی در پهنه ترانزیت بین المللی، موجب غرور و افتخار ملی گردیده، بزرگترین تولید کننده خودروهای کار در غرب آسیا، آسیای میانه و شمال آفریقا محسوب می‌شود که با بیش از شصت سال تجربه درخشان، وظیفه تولید و ساخت انواع خودروهای سنگین و نیمه سنگین را برعهده دارد.

شرکت ایران خودرو دیزل ، تشکیلات سازمان یافته ای است که ابتدا با نام گروه صنعتی خاور، فعالیت خود را با مونتاژ روزانه یک دستگاه کامیون آغاز نمود و در سال ۱۳۴۳ با توجه به افزایش روزافزون تقاضای خودروی کار در کشور، با احداث سالن های مناسب و تجهیز خطوط تولید، آموزش و جذب نیروهای کارآمد و ارتقاء کیفیت محصولات، موفق به افزایش تولید و ساخت گونه‌ های مختلف کامیون تحت لیسانس شرکت معظم مرسدس بنز گردید.

شرایط بازار رقابتی و لزوم توجه روزافزون به تغییرات تکنولوژی و تحولات سریع ناشی از آن در صنعت حمل و نقل از یک سو و نیاز به تولید نسل های پیشرفته انواع خودروهای تجاری از سوی دیگر، همچنین توجه به ضرورت ارتقاء نظام مدیریت کیفیت و تولید قابل قبول سازمان های استاندارد جهانی برای ورود به ناوگان حمل و نقل بین المللی و جذب بازار فروش در خارج از کشور، این ضرورت مسلم را ایجاب کرد تا تغییراتی بنیادین در سازماندهی و ماهیت شرکت به تناسب اهداف پیش بینی شده پی‌ ریزی شود..

3-اوضاع نابسامان ایران خودرو دیزل در دو دهه ی اخیر

بررسی تاریخچه شرکت ایران خودرو دیز و کاوش در صورتهای مالی این ابرخودروساز تجاری کشور در سنوات گذشته، حاکی از شرایط بسیار بغرنج این شرکت بوده است بطوری که شرکت بارها به عنوان  یک شرکت ورشکسته در بازار بورس معرفی می گردید، کاهش شدید تولید در سنوات گذشته و افزایش هزینه های مالی کمرشکن، منجر به افزایش بدهی این شرکت به بیش از سه برابر داراییهای آن شده بود.

روند رو به رشد زیان انباشته شرکت در طی سنوات مختلف، آن را در آستانه ی تعطیلی قرار داده بود  پیشی گرفتن بدهی‌ها از دارایی‌ها به معنی کاهش حقوق صاحبان سهام و بدهکار شدن سهامداران و حرکت یک شرکت به سوی ورشکستگی است.

این اوضاع آنچنان نابسامان بود که حتی حقوق پرسنل آن در طی سال‌های گذشته توسط شرکت اصلی (ایران خودرو) پرداخت می شد.

4-تغییر مدیرتی و آغاز تحول

بررسی عملکرد شرکت ایران خودرو دیزل از ابتدای سال 1399 و همزمان با تغییر مدیریتی این شرکت ، نشان می دهد در دوره ی مدیریتی آقای توسلی مهر، مدیرعامل جوان این شرکت که از مدیران با تجربه صنعت خودرو سازی کشور است این شرکت از ورطه ی ورشگستگی نجات یافته است ، بطوری که برای اولین بار در طی  ده سال اخیر، این شرکت سود ده شده است، تحول عظیم در رشد تولید و تغییر در ترکیب تولید از خودروهای وانت بار به کامیون های سنگین و اتوبوس و عقد قراردادهای بزرگ با مجموعه های عظیم اقتصادی و ارگانهای عمومی غیردولتی از دیگر عملکردهای درخشان این مدیر بوده است.

5-تحلیل عملکرد ایران خودرو دیزل

بررسی صورتهای مالی منتشر شده شرکت در سامانه کدال و تحلیل صورتهای مالی و نسبتهای تولید ، فروش و نسبتهای مالی شرکت بیانگر تحول در این شرکت بزرگ خودروساز می باشد.

1-5-نسبت های مالی

نسبت‌های مالی مقادیر عددی هستند که با هدف به دست آوردن اطلاعات معنادار از صورت‌های مالی یک شرکت استخراج می‌شوند. اعداد استخراج‌ شده از صورت‌های مالی شرکت مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدینگی، در مواردی هم چون آنالیزهای مقداری و ارزیابی نقدینگی، رشد، حاشیه سود، سودآوری، نرخ بازگشت، ارزش‌گذاری و غیره استفاده می‌شوند. یکی از متداول‌ترین راه‌های تحلیل مالی، محاسبه و بررسی نسبت های مالی است.

1-1-5- نسبت جاری

 توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت با دارایی‌های جاری

روند رو به رشد نسبت جاری شرکت از ابتدای 1399 بیانگر بهبودی اوضاع نقدینگی شرکت در پرداخت بدهی هاست.

2-1-5-نسبت بدهی

 توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه و بلندمدت با کل دارایی‌های موجود،

بررسی نسبت بدهی شرکت نشان می دهد که ایران خودرو دیزل با تحول بسیار زیادی در پرداخت بدهی ها و افزایش توان تامین مالی خود نموده است. کاهش بیش از 70% این نسبت و رسیدن آن به 14% در تابستان 1400 نشان دهند روند شتابان خروج از ورشکستگی ایران خودرو دیزل است.

 3-1-5- نسبت گردش موجودی

گردش موجودی کالا بیانگر این است که موجودی کالا و مواد اولیه شرکت در یک بازه زمانی مشخص – مثلا یک سال مالی – چند بار به فروش رسیده و جایگزین شده است. بررسی گردش موجودی کالا نشان از رشد سه برابری این نسبت در مقایسه با سال 1398 دارد به طوری که شرکت توانسته است با فروش موجودیها و جایگزینی آن، توان مالی خود را ارتقا دهد.

4-1-5- نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام

این نسبت شاخص مهمی از توانایی شـرکت در بازپرداخت بدهی‌های خود است بررسی روند این نسبت طی یک دهه ی اخیر نشان می دهد که در یک سال گذشته نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام بیش از سه برابر کاهش یافته است.

5-1-5-حاشیه سود ناخالص شرکت

حاشیه سود ناخالص بیانگر وضعیت سودآوری شرکت نسبت به بهای تمام شده کالای فروش رفته است تغییر در ترکیب تولید و افزایش تیراژ تولید خودروهای سنگین (کامیون و اتوبوس) منجر به رشد حاشیه سود ناخالص در یک سال اخیر شده است.

6-1-5-حاشیه سود عملیاتی

حاشیه سود عملیاتی شرکت که در طی یک دهه ی اخیر منفی بود ، طی یکشال گذشته مثبت شده است و به بیش از 15% رسیده است که نشان از بهبود چشمگیر در عملیات شرکت و سودآوری آن است

7-1-5-حاشیه سود خالص

جهش در حاشیه سود خالص شرکت نشان دهنده بهبود در اوضاع تولید و فروش و سودآوری است

2-5- بررسی صورتهای مالی

1-2-5-روند تولید و فروش طی ده سال اخیر

روند تولید شرکت از سال 95 به رو بهبود بوده است. در سال 99 با تغییر در تولید محصولات مواجه شده است. به طوریکه تعداد وانت های تولیدی کاهش و تعداد تولید کامیونهای سنگین افزایش یافته است. در سال 1400 نیز تولید وانت نسبت به دوره قبل کمتر شده است. همچنین تولید اتوبوس و کامیون سنگین در دوره 6ماهه 1400 نسبت به دوره مشابه سال گذشته بیشتر شده است.

2-2-5-روند نرخ فروش

روند نرخ فروش دو محصول اصلی به صورت زیر می باشد:

نرخ فروش اتوبوس در 6ماهه 1400 نسبت به سال 1399 به رشدی برابر با 15.67 درصد رسیده است. همچنین نرخ رشد کامیون سنگین در بازه مذکور، 56.22 درصد بوده است.

3-2-5- شد تولید کامیون

4-2-5- رشد تولید اتوبوس

5-2-5- رشد مبلغ فروش

6-2-5- روند کاهشی زیان انباشته

7-2-5- روند فروش و حاشیه سود ناخالص

با توجه به تغییر تولید محصولات شرکت(افزایش تولید اتوبوس و کامیون نسبت به وانت) و افزایش نرخ آنها، فروش در سال 99 با رشد 335 درصدی نسبت به سال 98 مواجه شده است. همچنین در 6 ماهه سال 1400 نیز 82 درصد فروش کل سال گذشته محقق شده است که رشدی معقول می باشد. حاشیه سود ناخالص نیز با بهبود نسبت به چند سال اخیر مواجه شده است.

8-2-5-روند حقوق صاحبان سهام و سود(زیان) انباشته

زیان انباشته شرکت در سال 99 نسبت به سال 98 کاهشی بوده و این روند کاهشی در 6 ماهه 1400 ادامه داشته است.

6- نتیجه گیری

بررسی صورتهای مالی شرکت ایران خودرو دیزل و نسبتهای مالی آن و نیز روند تولید و فروش شرکت نشان می دهد در طی دو سال اخیر بویژه با تغییر مدیریت آن، شرکت از ورشکستگی نجات پیدا کرده است، همچنین تغییر در سبد محصولات شرکت و تمرکز بر تولید خودرو های سنگین تجاری که تاثیر مستقیم بر رشد اقتصادی کشور دارد نوید دهنده روزهای خوب برای این شرکت بزرگ خودروساز کشور است.

نجات بزرگترین خودروساز تجاری کشور ایران خودرو دیزل از ورشکستگی و سودآور شدن آن در طی یک سال اخیر